भारतात आता विवाहासाठी वयाच्या अटीत बदल; इतर क्षेत्रासाठीही वयाची अट बदलणार.

दिल्ली दि.13 जून – अनेक प्रकरणांत किमान वय काय असावे, याचा आगामी काळात निर्णय घेण्याची तयारी सरकारने चालवली आहे. त्यामुळे तरुण लोकसंख्येसाठी वयाचे नवे निकष असतील. यात विवाह (marriage), धुम्रपान (Smoking), मद्यपान (Alcoholism), इंटरनेट सर्फिंग (Internet surfing) याचा समावेश असणार आहे.

(India now changes age conditions for marriage; The age condition will also change for other areas.)

मुली-मुलांच्या विवाहाचे वय सारखे असेल. सिगारेट-तंबाखू (Smoking) सेवनाचे किमान वय वाढेल. मद्यपानासाठी (Alcoholism) देशभर वयाची अट एकसारखीच असावी यासाठी केंद्र व राज्यांचे निर्णय कायदेशीर अधिकारात आणले जातील. इंटरनेटवर सर्फिंगसाठीही मुलांचे वय निश्चित केले जाईल. डेटा प्रोटेक्शन विधेयकात इंटरनेट वापरकर्त्या मुलांसंबंधी व्याख्या, समितीचा अहवाल तयार डेटा प्रोटेक्शन विधेयकावर संसदेच्या संयुक्त समितीच्या अहवालास अंतिम रूप दिले जात आहे.

दरम्यान इंटरनेट सर्फिंगसाठी (Internet surfing) लहान मुले कुणाला मानायचे हे यात ठरेल. इतर अनेक प्रकरणांत मुलांची व्याख्या 18 वर्षांपेक्षा कमी वयाची मुले अशी आहे. मात्र, अमेरिका व युरोपातील अनेक देशांत 13 वर्षांवरील मुलांना सज्ञान मानले गेले आहे. भारतात सोशल मीडिया (social media) कंपन्यांनीही संसदीय समितीसमोर हाच तर्क मांडला होता.

सध्या प्रत्येक गोष्टीसाठी वयाचा वेगळा निकष
धूम्रपान-18 , मद्यपान- 18-25, नेट सर्फिंग-18, ड्रायव्हिंग-18, मतदान-18, सैन्य भरती-16.5, करभरणा-18
निवडणूक, पदांसाठी वेगळे वय
पंचायत -18, लोकसभा-विधानसभा- 25,
राज्यसभा- 30, पंतप्रधान- 25, राष्ट्रपती- 35

धूम्रपानासाठी वय 21 करण्याचा मसुदा तयार
धूम्रपान आणि तंबाखू सेवनासाठी वय 18 वरून 21 करण्यासाठी विधेयकाचा मसुदा तयार आहे. विमानतळ, रेस्टॉरंटमध्ये स्मोकिंग चेंबर्सची व्यवस्थाही आता राहणार नाही. मद्यपानाबाबत केंद्राला कायदा बदलावा लागेल मद्यपानासाठी किमान वय निश्चित करण्याचे अधिकार राज्यांकडे आहेत. किमान वय २५ करण्यासाठी दबाव आहे. यासाठी समवर्ती सूचीत बदल गरजेचा आहे.

विवाहाचे वय बदलणार
विवाहाचे (marriage) किमान वय आता मुली व मुलांसाठी 21 वर्षे करण्यासंबंधी कृती दलाच्या अहवालावर नीती आयोगाच्या दोन बैठका झाल्या आहेत. याची घोषणा पंतप्रधान लाल किल्ल्यावरून करू शकतात. गेल्या वेळी पंतप्रधानांनी या वयामध्ये बदल करण्याचा विचार करू, अशी घोषणा केली होती.

विवाहाच्या वयाशी मतदान जोडण्याची शक्यता नाही. त्यामुळे कोट्यवधी वंचित राहतील.
सध्या विवाहाचे वय मुलींसाठी 18 वर्षे, मुलांसाठी 21 वर्षे आहे. सहमतीने यौन संबंधांचे वय दोघांसाठी 18 आहे. सध्या लोकसभेत 25-30 वयाचे 5, राज्यसभेत 30-40 वयांचे आहेत फक्त 3 सदस्य आहेत.